Wydział Projektowy 18.09.2023

Przedstawiamy Tauron Lab – Laboratorium Nowych Mediów

Laboratorium Nowych Mediów mieści się na terenie kampusu Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, w budynku przy ul. Raciborskiej 50, daje niespotykane dotychczas możliwości twórcze.

Wyposażone jest m.in. w pionierski system wielokanałowej emisji dźwięku w domenie 3D oraz system do symulowania akustyki pomieszczeń, na żywo, w trakcie koncertów i sesji nagraniowych.

Ponadto w zasobach Laboratorium znajduje się bogate instrumentarium muzyczne i eksperymentalne (studio nagrań i produkcji muzycznej oraz autorski instrument “Tonarium”). Dodatkowym atutem jest zaplecze technologiczne LORI (Laboratorium Obrazu Ruchomego i Interakcji) wyposażone w oświetlenie filmowe ARRI, greenscreen 360, w którym możliwa jest rejestracja obrazu, tworzenie instalacji interaktywnych, animacji, eksperymentów audiowizualnych, projektowanie interfejsów aplikacji interaktywnych oraz mapowanie doświadczenia użytkownika, generowanie videomappingu i VJingu.

Studio filmowo-zdjęciowe w połączeniu z zapleczem audio stanowią niepowtarzalną przestrzeń. Praca w tak innowacyjnym środowisku umożliwia uzyskanie unikatowych kompetencji na światowym poziomie.

Studio nagrań i produkcji muzycznej

Wyposażone w światowej klasy sprzęt studio nagrań i produkcji muzycznej, w którym łączymy instrumenty elektroniczne i analogowe, dając twórcom możliwość wielowymiarowej produkcji muzyki. Wykorzystujemy wysoko wyspecjalizowaną technologię wielokanałowego systemu odsłuchowego. Do studia podchodzimy jak do instrumentu dającego możliwość eksperymentowania z dźwiękiem.

Najważniejszą realizacją studia (pełna produkcja i miks) jest album “Orell” duetu Bass Astral x Igo, który zdobył status Złotej Płyty.

Technologia

System wielokanałowej emisji dźwięku w domenie 3D
Sprzężenie wielokanałowego systemu nagłośnieniowego i oprogramowania. W systemie operator może wyznaczać i animować położenie źródła dźwięku (nad, pod słuchaczem, z boku, tyłu czy przodu) jako ustalonego obiektu w przestrzeni trójwymiarowej – wirtualnej i sprzężonej z nią przestrzeni odsłuchowej.

Jest to w pełni przestrzenny system dźwiękowy (3D) działający w oparciu o teorię syntezy pola falowego. System daje możliwość przygotowania wydarzeń w trybie „na żywo” – od prelekcji, wykładów, pokazów mody po koncerty muzyczne czy spektakle teatralne. Praktycznie, ograniczeniem w jego zastosowaniu jest głównie wyobraźnia twórców i operatorów systemu. Proponowane rozwiązanie pochodzi ze źródłowej technologii: firmy ACS B.V., pozostającej w bliskich związkach z Wydziałem Elektroakustyki Uniwersytetu Technicznego w Delft. Uniwersytet w Delft, 5-ty uniwersytet techniczny na świecie i najbardziej zaawansowany w badaniach akustyki, psychoakustyki i elektroakustyki opracował techniczne założenia wykorzystania teorii pola falowego w europejskim programie badawczym Carrouso.

Zmienna akustyka

System zmiennej akustyki pozwala na stworzenie w laboratorium nowych mediów wirtualnego środowiska słuchowego, które jest nie do odróżnienia od prawdziwego (np. możliwość odtworzenia akustyki Katedry Notre-Dame). System ten pozwala za pomocą jednego przycisku zmienić akustykę w przestrzeni laboratorium. Za pomocą specjalnie zaprogramowanego, zamkniętego systemu zarządzania wspomnianego wcześniej wielokanałowego systemu nagłośnieniowego oraz specjalistycznych mikrofonów nasłuchowych mamy możliwość zwiększenia czasu pogłosu pomieszczenia, oraz symulowania różnych środowisk akustycznych.

Instrument Tonarium

”Tonarium” to instrument stanowiący pomost między zaawansowaną technologią cyfrową a użytkownikiem. Stając się narzędziem do jednoczesnego intuicyjnego generowania, komponowania i prototypowania dźwięków oraz ich właściwości przestrzenno-akustycznych. Dzięki innowacyjnej fuzji technologii analogowych i cyfrowych może odbywać się to w czasie rzeczywistym.

Rozwiązanie opiera się na zastosowaniu interfejsu do zarządzania systemem modularnym oraz wykorzystania systemu dźwięku przestrzennego w Laboratorium Nowych Mediów. Skojarzenie powyższych rozwiązań technologicznych z ponad kilkudziesięcioma syntezatorami oraz instrumentami tradycyjnymi (np. perkusja, fortepian) umożliwia wielowymiarowe projektowanie muzyki dostępnej także dla osób nieposiadających wiedzy z zakresu elektroniki i syntezy dźwięku, ale za to obdarzonych wyobraźnią dźwiękową i słuchem muzycznym. Muzyka współczesna (hip-hop, pop, rock) w 80 proc. składa się z kompozycji opartej na syntezatorach. Proponowane przez nas instrumentarium daje możliwość muzykom (np. gitarzysta, wiolonczelista) pozyskiwania dodatkowych dźwięków, przetwarzając sygnał wychodzący z ich instrumentu na dźwięki syntezatorowe.

Podstawowym elementem Tonarium są analogowe syntezatory modułowe, które przeżywają od kilkunastu lat swój renesans ze względu na ich fizyczny wymiar, bezpośredniość dostępu i energię, którą uzyskuje się w dźwięku – nieobecną w komputerowej symulacji.

Dzięki niezaprzeczalnym zaletom pracy na napięciach elektrycznych, w tak rozbudowanym instrumencie można będzie generować równolegle wielokanałowe tory syntezy oraz dynamicznie wymieniać między nimi generowane napięcia tworząc tz. pętle zwrotne (feedback), a nawet łączyć je z instrumentami akustycznymi, czy sensorami ruchu. Dzięki takim możliwościom przestrzeń widowiskowa laboratorium, performerzy, muzycy, naukowcy i awangardowa maszyna mają szansę stanowić organiczny instrument – zamknięty obwód (cybersoniczny zespół), w którym prąd (napięcia, wytwarzana energia i elektromagnetyzm) tworzy język metafizyczny.

Proponowany przez interfejs “Tonarium” bardziej aktywny i fizyczny sposób pracy, skala całego obiektu, jak i jego otwartość – bezpośrednio wychodzą z tradycji największych, historycznych i współczesnych placówek eksperymentalnych związanych z muzyką elektroniczną – m.in. polskie Studio Eksperymentalne Polskiego Radia, francuskie GRM, IRCAM czy niemiecki WDR, które pozwalały na realizację wszechstronnych form dźwiękowych, oferując najnowsze możliwe technologie.

Możliwe kierunki pracy w Laboratorium Nowych Mediów

●   tworzenie nowych form muzycznych i dźwiękowych – wykorzystujących w pełni zaawansowane metody spatializacji
●   realistyczna rekonstrukcja przestrzeni akustycznych dla działań performatywnych i naukowych
●   tworzenie improwizowanych koncertów elektronicznych z dynamicznymi improwizowanymi efektami 3D
●   prototypowanie nowych metod spatializacji i komponowania dźwięku
●   tworzenie w Laboratorium spektakli teatralnych, performatywnych, słuchowisk, sesji teraputycznych, w których wykorzystywana byłaby dynamiczna lokalizacja głosu, efektów dźwiękowych, nawarstwianie i przetwarzanie na żywo
●   rozwijanie koncepcji cybersoniki stworzonej przez Gorgona Mumma – systemy sterowania, samoregulacji i interakcji (relacja maszyna - maszyna; nasłuchiwanie, proces reakcji opartej na przypadkowości i wyniku, a nie czynniku ludzkim) – o możliwości uwzględnienia dynamicznie zmiennej przestrzeni jako czynnika samoregulującego zaawansowane układy cybersoniczne
●   analiza możliwości budowania sieci sprzężeń zwrotnych z użyciem mikrofonów i zautomatyzowanych systemów kontrolno-przetwarzających w wielokanałowej przestrzeni odsłuchowej
●   przestrzenna synteza dźwięku.