Śląski Festiwal Nauki 2022 – Wszyscy żyjemy w karbocenie – Strefa węgla
Wszystko jest z węgla. To pierwiastek, z którego zbudowany jest nie tylko człowiek, ale również zwierzęta i rośliny. Nie wolno zatem ograniczać węgla wyłącznie do czarnych brył wydobywanych na masową skalę w kopalniach – trzeba potraktować go wielowymiarowo, zrozumieć jego istotę i rolę, jaką spełnia w funkcjonowaniu całego uniwersum.
-
Wszyscy żyjemy w karbocenie – Strefa węgla na 6. ŚFN KATOWICE
Strefa węgla przygotowana zostanie w modelu przestrzeni multimedialnej oraz interdyscyplinarnej. Uczestnicy festiwalu będą mieli okazje uczestniczyć w drodze, jaką pokonał, pokonuje i pokona węgiel na przestrzeni dziejów – od powstania życia na Ziemi, w którym to procesie węgiel odegrał fundamentalną rolę, aż po eksplorację wszechświata przez rodzaj ludzki. Poprowadzimy naszych gości przez miliony lat, zarówno w metaforycznym, jak i fizycznym wymiarze. Pomoże w tym nowatorski projekt strefy specjalnej, który pozwoli zastanowić się m.in. nad istotą i funkcjonowaniem społeczeństwa opartego na węglu, a także nad perspektywami jego bezbolesnej przemiany. Spojrzymy na węgiel pod kątem różnych dziedzin wiedzy, a nawet sztuki. Potraktujemy ten surowiec/pierwiastek uniwersalnie i zadbamy o to, by również wrażenia związane ze strefą węgla były wyjątkowe.
Karbocen w antropocenie
W Strefie węgla chcielibyśmy ukazać obecność węgla w wielu regionach świata, szczególnie tych, w których wydobycie doprowadziło do olbrzymich zmian w środowisku. Pierwsze pytanie Strefy węgla dotyczy zatem miejsc i sposobów wydobycia. Drugie pytanie dotyczy natomiast sposobów wykorzystania węgla – w energetyce, w hutnictwie i w innych gałęziach przemysłu. Zastępowanie paliw kopalnych w jednych regionach świata połączone jest z ich intensywną eksploatacją w innych. Chcemy zatem zapytać o perspektywy wykorzystania węgla i perspektywy zaprzestania użycia węgla w gospodarce.
Społeczeństwo węgla
Według wielu badaczy cywilizacji to węgiel stworzył nowoczesne społeczeństwo, a przynajmniej stanowił jeden z najważniejszych czynników epokowej zmiany. Ceną tej zmiany – według badaczy antropocenu – było jednak zniszczenie środowiska naturalnego. Jeżeli zauważymy, że świat, jaki znamy, opiera się na spalaniu węgla i innych paliw kopalnych, to zakończenie korzystania z tych źródeł energii domaga się odważnych refleksji nad przyszłością, która musi być inna niż znana nam przeszłość. Trzecie pytanie strefy węgla dotyczy zatem społeczeństwa opartego na węglu i perspektyw jego przemiany.
Węgiel interdyscyplinarny
Chcielibyśmy pokazać, jak wiedza o węglu powstawała w różnych dziedzinach nauki – od fizyki i chemii po biologię i geologię – jak rozpoznawano budowę węgla i pokazywano jego strukturę, jak odkrywano obecność i cyrkulację węgla w przyrodzie i wreszcie jak opowiadano historię węgla, jego długi proces powstawania. Czwarte pytanie dotyczyć będzie węgla w różnych dziedzinach wiedzy, węgla ujmowanego od różnych stron i rozmaicie definiowanego.
Węgiel w narracjach i wizualizacjach
Węgiel, wszechobecny w gospodarce i przemyśle, znalazł też odbicie w sztuce, kulturze i literaturze. Sztukę węgla tworzyli zarówno najwybitniejsi artyści, jak i też amatorzy, często pracujący blisko węgla. Piąte pytanie kieruje się w stronę obecności węgla w narracjach i wizualizacjach, które tworzą społeczeństwa węglowe.
Sztuka węgla
Szóste pytanie zmierza w stronę sztuki. Strefa węgla będzie przestrzenią, którą chcemy zorganizować w wystawę będącą połączeniem przedmiotów, instalacji, obrazów, narracji, wykładów, debat i warsztatów. Węgiel, a szczególnie węgiel karbocenu, potrzebuje bowiem przestrzeni, w której zostanie pokazany i doświadczony, opowiedziany i przedyskutowany – potem przestrzeni otwartej dyskusji, w której olbrzymia wiedza nauki i techniki spotka się z perspektywą społeczeństwa, które musi zmierzyć się z różnymi stronami (nie)obecności węgla.
Zapraszamy do strefy specjalnej – Strefy węgla!
-
Śląski Festiwal Nauki – najważniejsze informacje
Szósta edycja Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE odbędzie się od 3 do 5 grudnia. Będzie ona jednym z najważniejszych wydarzeń w ramach przygotowań stolicy województwa śląskiego do pełnienia funkcji Europejskiego Miasta Nauki w roku 2024 – ten prestiżowy tytuł przyznało Katowicom Stowarzyszenie EuroScience.
Śląski Festiwal Nauki jest członkiem sieci European Science Engagement Association (EUSEA), w ramach której jest promowany. ŚFN został wyróżniony „Złotą różą”, czyli pierwszą nagrodą dla najlepszej akcji marketingowej wśród wydarzeń popularnonaukowych podczas konferencji EUPRIO (European Association of Communication Professionals in Higher Education), triumfował w kategorii zespół w prestiżowym konkursie Popularyzator Nauki 2020 organizowanym przez serwis „Nauka w Polsce” PAP oraz Ministerstwo Edukacji i Nauki, a także został laureatem nagrody SuperMarka – Śląskie przyznawanej przez Regionalną Izbę Przemysłowo-Handlową w Gliwicach.
6. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE organizują: Uniwersytet Śląski w Katowicach (lider i pomysłodawca przedsięwzięcia), Miasto Katowice (miasto gospodarz wydarzenia), Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia i Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego (współgospodarze), a także Politechnika Śląska, Śląski Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Politechnika Częstochowska, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej oraz Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach. 6. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE i Expo Festiwali Nauki dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Edukacji i Nauki. Dofinansowanie 900 000 zł. Całkowita wartość 1 962 400 zł.
