Grzegorz Hańderek „BIAŁE” / Instalacja w przestrzeni

Biały, jako walor gra w sztuce rolę kluczową. Jako kolor nawołuje o pokój, symbolizując wstrzymanie walk. Biała barwa światła jest doskonałym połączeniem wiązek w innym kolorze – świeci najjaśniej – najlepiej oświetla. Biała płaszczyzna daje potencjał kreacji. 

Szpaler białych flag, który przyciąga białym światłem i swobodnie powiewa, wzdłuż jednej z głównych ulic ścisłego centrum miasta pojawił się w przestrzeni Katowic, aby skłonić przechodniów do refleksji nad wielością codziennych bodźców, codziennym przesyceniem informacjami potencjałem i potrzebą ciszy. Praca „Białe” jest manifestacją prawa do różnorodnych skojarzeń, zarówno materialnych, jak i emocjonalnych.

Instalacja autorstwa artysty, prof. dr hab. Grzegorza Hańderka, składająca się ze 123 bawełnianych flag w kolorze białym rozciąga się od ul. Św Jana przez Rynek po Al. Korfantego okalając trasę od katowickiego rynku, aż do Spodka. Realizacja bazuje na subtelnych relacjach i granicach pomiędzy pustką, bielą i poddańczą symboliką białej flagi – jako pasywnych skojarzeń, a potencjałem i aktywną kreacją mających swój początek w pustej przestrzeni i na pustej „karcie”. Biel jest nieodłączną częścią naszej komunikacji. Szczególnie wtedy, kiedy jesteśmy ciekawi, nastawieni bardziej na słuchanie niż usilne przekonywanie siebie nawzajem. W tym sensie biel jest pustym „naczyniem” – gotowym na przyjęcie znaczeń, a tym samym miejscem, które może zawierać wszelkie możliwe znaczenia – mówi sam artysta Grzegorz Hańderek.

Instalacja pozostawia odbiorcy możliwość szerokiej interpretacji. Jest manifestem, wobec którego, z uwagi na rozmach przestrzenny i „białość” nie da się przejść obojętnie. Do działania artystycznego zaproszone zostały osoby związane ze sztuką, literaturą i nauką. Wśród nich między innymi: Tadeusz Sławek. Zbigniew Rokita, Jarosław Mikołajewski, Hanna Krall, Anna Cieplak, Ryszard Koziołek, Julia Fiedorczuk; które podzieliły się swoją refleksją dotyczącą bieli.

Jak opisuje artysta: Białe flagi to animowane przez wiatr manifestacje pustej/czystej przestrzeni/powierzchni. Jako forma otwarta – skupiając wzrok i kierując uwagę na siebie, są – fenomenem wartym tego, by oddać jej chwilę namysłu zapominając przez moment o nachalnym komunikacie. Biała powierzchnia może oczywiście przyjąć funkcję. Zresztą gdy zaczniemy jej się przyglądać, dostrzeżemy bez trudu, że nie jest ani biała, ani też niczego nie jest pozbawiona. To przestrzeń potencjału – przestrzeń dla wyobraźni, która jednak nie zawsze domaga się wypełnienia. Jest znakiem tego, że nie każdy z tak wielu naszych pomysłów jest wart realizacji. Ten rodzaj refleksji, która prowadzi do powstrzymania własnej sprawczości wymaga również (być może często nawet znacznie więcej) kreatywnego usposobienia. Pozwala dostrzec i uwierzyć w to, co rzeczywiście mamy do powiedzenia, a tym bardziej do utrwalenia. W tym sensie pusta strona może być przeciwieństwem tego, za co ją powszechnie uważamy. Doświadczenie pustki/bieli może być również ćwiczeniem dla naszych zmysłów i testem naszej otwartości. Wydaje się to – szczególnie dziś – bardzo istotne i potrzebne, żeby zobaczyć świat w jaśniejszym świetle. Wiemy przecież, że biel istnieje wyłącznie w naszej percepcji (w prawdziwym świecie biel jest zawsze skażona i nieczysta. To tylko ślad, znak wskazujący na jego początki). Nie sposób więc jej szukać – możemy raczej i powinniśmy starać się ją poczuć. Dzięki temu procesowi zyskujemy świadomość bieli, która prowadzi nas do zrozumienia słów, takich jak cisza, milczenie, pusta przestrzeń, czy tło.

Grzegorz Hańderek | BIOGRAM
Urodzony w 1977 roku w Zabrzu. Studia w Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach (dyplom z wyróżnieniem uzyskany w Pracowni Wklęsłodruku w 2003) oraz w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (filia w Cieszynie, dyplom w 2002). Od 2003 roku pracuje w Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, gdzie obecnie prowadzi Pracownię Interpretacji Literatury. W 2005 sfinalizował przewód doktorski, a w 2010 – przewód habilitacyjny. W roku 2021 uzyskał tytuł profesora sztuk plastycznych. W latach 2008–2012 Dziekan Wydziału Artystycznego, w 2012 –2020 Prorektor ds. Kształcenia i Studentów, a od 2020 roku Rektor ASP w Katowicach.

Artysta wizualny wielokrotnie nagradzany i utytułowany – działa na polu rysunku, grafiki, instalacji oraz site specific. Dwukrotny stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Autor kilkudziesięciu wystaw indywidualnych. Brał udział w ponad 250 wystawach zbiorowych w kraju i zagranicą. Laureat wielu nagród i wyróżnień. Kurator 9. i 10. edycji Triennale Grafiki Polskiej w Katowicach. Inicjator Święta Rzeki Rawy