Koncepcja wystawy: Wełna jako czynnik więziotwórczy i kulturotwórczy w kontekście pasterstwa.
Interdyscyplinarny projekt studentów wzornictwa ASP w Katowicach oraz etnologii i antropologii kulturowej Uniwersytetu Śląskiego.
geneza projektu
Pomysł na wspólny projekt zrodził się z potrzeby zaznajomienia studentów wzornictwa z badaniami etnograficznymi, wspierającymi m. in. proces projektowania produktów, usług czy wystaw, a także z chęci pokazania studentom etnografii możliwości praktycznego zastosowania badań – w przypadku tego przedsięwzięcia – jako teoretycznej podstawy do opracowania treści wystawy.
Podjęta współpraca miała także na celu doskonalenie wśród studentów umiejętności pracy w interdyscyplinarnym zespole oraz kształtowania postawy poszukującej i dociekliwej, otwartej na dyskusję.
W wyniku podjętego wyzwania, realizowanego precedensowo wyłącznie w formie edukacji on-line, powstało pięć koncepcji wystaw odnoszących się do tematu: Wełna jako czynnik więziotwórczy i kulturotwórczy w kontekście pasterstwa.
dlaczego wełna?
Ludzkie istnienie od tysiącleci oparte jest na ścisłej koegzystencji ze światem przyrody. Obserwacje i doświadczenie pokoleń pozwalają czerpać nieprzebrane korzyści z natury.
Jednym z takich dobrodziejstw jest owcze runo. Człowiek od dawna posiada umiejętność hodowli owiec i wykorzystania uzyskanych dzięki temu surowców. Obserwacja zwierząt i praca z wełną pozwoliła poznać jej niezwykłe właściwości.
Hodowla owiec, obróbka wełny, produkcja wełnianego surowca a następnie wykonanie potrzebnego artefaktu, to szereg działań wpisanych w tradycję i dziedzictwo kulturowe społeczności pasterskich. To nie tylko technologia i niezbędne sprzęty, ale również wiedza budowana przez kolejne pokolenia. Wełna to także świat wierzeń i sztuki rękodzielniczej. Wełna to niewątpliwy czynnik kulturotwórczy.
wystawy
Punktem wyjścia dla 5 koncepcji było przyjrzenie się WEŁNIE z różnych perspektyw:
– dokonanie analizy cech fizycznych i semantycznych samego materiału MATERIAŁ
– przeanalizowanie możliwych sposobów jej obróbki oraz określenie potrzebnych do tych procesów narzędzi NARZĘDZIA
– określenie różnych pól zastosowania PRODUKT
– wskazanie osób zajmujących się jej pozyskiwaniem, obróbką i/lub propagowaniem / POSTAĆ
– opisanie obrzędów, tradycji towarzyszących jej pozyskiwaniu PROCES
zespół
W zespole znaleźli się studenci kierunku etnologia i antropologia kulturowa Uniwersytetu Śląskiego, pod opieką dr hab. Anny Drożdż oraz dr Katarzyny Marcol. W ramach modułów antropologia w projektowaniu produktów i usług oraz pracownia rzemiosł przeprowadzili badania etnograficzne z bacami, gazdami (właścicielami owiec) oraz przedstawicielami społeczności Górali Beskidzkich, dla których pasterstwo jest z jednej strony źródłem dochodu, a z drugiej – sposobem na życie. Studenci zrealizowali też ankiety wśród użytkowników produktów wełnianych oraz osób zajmujących się hobbystycznie robótkami ręcznymi z wykorzystaniem wełny.
Drugą część zespołu stanowili studenci kierunku wzornictwa ASP w Katowicach, uczestniczący w zajęciach Pracowni Projektowania dla Tożsamości, prowadzonej przez dr Annę Pohl i Katarzynę Pełkę-Burą. Realizowane zadanie polegało na wyborze treści będących podstawą do stworzenia koncepcji wystawy, opracowaniu narracji oraz zaprojektowaniu aranżacji przestrzennej oraz identyfikacji wizualnej wystawy.
cele projektu
- popularyzacja rzemiosła i obrzędów związanych z wełną i kulturą pasterską
- pogłębianie wiedzy nt. tożsamości kulturowej poprzez poznawanie lokalnego dziedzictwa materialnego i niematerialnego (zasoby materiałowe, rzemiosło, zwyczaje)
- propagowanie idei i zasad zrównoważonego rozwoju w oparciu o analizę praktyk rzemieślniczych i zastosowanie naturalnych materiałów
- doskonalenie umiejętności projektowych związanych z narracją wizualną i interpretacją pojęć w formie wizualnej i przestrzennej
- poznanie metodologii prowadzenia badań etnograficznych poprzez wspólne opracowywanie narzędzi badawczych, prowadzenie badań, formułowanie wniosków
- poznanie właściwości i możliwości wykorzystania wełny w projektowaniu
Projekt realizowany na 2 i 3 roku w Pracowni Projektowania dla Tożsamości w semestrze letnim 2019/2020.
Anna Pohl
- doktor habilitowany sztuki
- profesor uczelni
- Kierownik Katedry Projektowania Komunikacji Wizualnej
- doktor habilitowany sztuki
- profesor uczelni
- Kierownik Katedry Projektowania Komunikacji Wizualnej
Katarzyna Pełka-Bura
- dr sztuki
- adiunkt
- ukończyła Design Management na SGH/IWP, ma doświadczenie w zarządzaniu wdrożeniami marek na rynek oraz organizacją festiwali projektowych, współwłaścicielka studia Wzorro Design
- dr sztuki
- adiunkt
- ukończyła Design Management na SGH/IWP, ma doświadczenie w zarządzaniu wdrożeniami marek na rynek oraz organizacją festiwali projektowych, współwłaścicielka studia Wzorro Design